सहकाराचा प्रसार मुख्यत: 19व्या शतकात युरोपमध्ये झाला.

सर्वांचा समावेश toreign capital मध्ये होतो.

सर्व विधाने बरोबर आहे.या समितीच्या शिफारसीवरूनच HSSO व CSO ची स्थापना झाली.

सर्व बरोबर आहेत. वर्ष व सुधारणा लक्षात ठेवणे गरजेचे

शहरी भागात आर्थिक विषमता जास्त आहे.

विशाखापट्टनम गॅस गळती (Vizag gas leak)- 7 मे 2020- मृत्यू- 11 लोक, प्रभावित 1000- विषारी वायू: styrene (monomer आहे) - LG पॉलीमर्स केमिकल प्लांट येथे ही घटना घडली.

वांच्छू समिती - प्रत्यक्ष कर समितीसुंदराजन समिती - तेलक्षेत्रसुधार समितीबी. बाळकृष्ण इराडी समिती - कंपन्यांच्या दिवाळखोरी संबंधी उपायदत्तसमिती - औद्योगिक धोरण परवाना पद्धती

वरील सर्व प्रक्रिया व्यापारचक्राचा भाग आहेत

राष्ट्रीय कार्यकारी समितीस्थापना: आपत्ती व्यवस्थापन कायदा 2005 मधील कलम 8 (1) नुसार.अध्यक्ष: गृह मंत्रालयाचे सचिव हे पदसिद्ध अध्यक्ष असतात.सदस्य: भारत सरकारच्या खाली नमूद केलेल्या मंत्रालयांचे/ विभागांचे सचिव हे सदस्य असतातकृषी, अणु उर्जा, संरक्षण, पेयजल पुरवठा, पर्यावरण व वने, आर्थिक, आरोग्य, ग्रामीण विकास, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान, अवकाश, दूरसंचार, शहर विकास, पाणी, संसाधन, इत्यादी.

राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियान- 2007-08 मधील रब्बी हंगामापासून- सुरुवातीला 100% केंद्रपुरस्कृत असणारी योजना 2015-16 नंतर खर्चाचा वाटा 60:40 करण्यात आला.- सुरुवातीला 11व्या पंचवार्षिक योजनामध्ये तांदूळ, गहू आणि कडधान्ये या पीकांचे उत्पादन वाढवण्यात लक्ष देण्यात आले.- त्यानंतर 12 पंचवार्षिक योजनेमध्ये भरडधान्यांचा समावेश करण्यात आला.

राजीव गांधी ग्रामीण विद्युतीकरण योजना

मिरज, मनमाड (MH) व बरेली (UP) या तीन ठिकाणी 2001 ला प्रायोगिक तत्त्वावर पेट्रोलमध्ये इथेनॉल मिश्रण(EBP) कार्यक्रम सुरू केला.2003 ला EBP अंतर्गत 5% इथेनॉल मिश्रण वाले पेट्रोल विक्री सुरू केली.2019 पासून 10% इथेनॉल मिश्रित पेट्रोलची विक्री सुरू केली.जगात सर्वाधिक इथेनॉल निर्मिती देश -ब्राझील

माहिती तंत्रज्ञान अधिनियमानुसार विविध सायबर गुन्ह्यांसाठी खालीलप्रमाणे शिक्षा आहेत.- कलम 65 (छेडछाड/tampering) : तीन वर्षे कारावास/दोन लाख रु. पर्यंत दंड/दोन्ही- कलम 66 (संगणकाशी संबंधित अपराध) : तीन वर्षांपर्यंत कारावास/5 लाख रु. पर्यंत दंड/दोन्ही- कलम 66 B (संगणकाची किंवा संदेशवहन साधनांची चोरी केल्याबद्दल) : तीन वर्षांपर्यंत कारावास/1 लाख रु. पर्यंत दंड/दोन्ही- कलम 66 C (आयडेंटिटी थेफ्ट) : तीन वर्षांपर्यंत कारावास आणि एक लाख रुपयांपर्यंत दंड- कलम 66 D (तोतयेगिरी/Personation) : तीन वर्षांपर्यंत कारावास आणि एक लाख रुपयांपर्यंत दंड- कलम 66 E (खासगीपणाचे उल्लंघन) : तीन वर्षांपर्यंत कारावास/2 लाख रुपयांपर्यंत दंड/दोन्ही- कलम 66 F (सायबर दहशतवाद) : आजीवन कारावास - कलम 70 (संरक्षित यंत्रणेमध्ये अनधिकृत प्रवेश) : दहा वर्षांपर्यंत कारावास आणि दंड

मांढरदेवी दुर्घटना: - 25 जानेवारी 2005.- मांढरदेवी काळूबाईचे मंदिर तालुका वाई जिल्हा सातारा.- गर्दीचे व्यवस्थित नियोजन न झाल्यामुळे घडलेल्या चेंगराचेंगरी मुळे 340 भाविकांचा मृत्यू.

मनाली ते स्पिती 9.03 किमी (चालू घडामोडी - पायाभूत रस्ते सुविधा)

भारतीय अणूउर्जा कार्यक्रमाचे एकूण तीन टप्पे आहेत.- पहिला टप्पा : PHWR (Pressurised Heavy Water Reactor)- या टप्प्यामध्ये नैसर्गिक युरेनियम इंधन म्हणून वापरले जाते.- तर Plutonium- 239 (Pu - 239) हा बायप्रॉडक्ट म्हणून मिळतो. जो पुढील टप्प्यामध्ये इंधन म्हणून वापरला जातो.- दुसरा टप्पा : FBR (Fast Breeder Reactor)- या टप्प्यामध्ये Pu - 239 इंधन म्हणून वापरला जातो.- तिसरा टप्पा : AHWR (Advanced Heavy Water Reactor)- या टप्प्यामध्ये Thorium - 232 पासून मिळालेला Uranium- 233 इंधन म्हणून वापरला जातो

भारताचे सध्या PSLV, GSLV, GSLV Mk 3 आणि ध्वनि रॉकेट हे प्रक्षेपक कार्यरत आहेत. तर SLV आणि ASLV हे पहिल्या आणि दुसऱ्या पिढीचे प्रक्षेपक कार्यरत नाहीत.SLV - चार टप्पे (सर्व घन इंधन)ASLV - पाच टप्पे (सर्व घन इंधन)PSLV - चार टप्पे- पहिला टप्पा : घन इंधन (solid fuel - HTPB)- दुसरा टप्पा : द्रव इंधन ( liquid fuel - UDMH + N2O4 ), या टप्प्यामध्ये स्वदेशी बनावटीचे द्रव इंधनावर चालणारे विकास इंजिन वापरण्यात येते.- तिसरा टप्पा : घन इंधन (solid fuel - HTPB)- चौथा टप्पा : द्रव इंधन (liquid fuel - MMH + MON)GSLV - तीन टप्पे- पहिला टप्पा : घन इंधन (solid fuel - HTPB)- दुसरा टप्पा : द्रव इंधन (liquid fuel - UDMH + N2O4), या टप्प्यामध्ये स्वदेशी बनावटीचे द्रव इंधनावर चालणारे विकास इंजिन वापरण्यात येते.- तिसरा टप्पा : क्रायोजेनिक इंजिन. (Fuel : द्रवरूप हायड्रोजन आणि द्रवरूप ऑक्सिजन)

फक्त अ, ब - आर्थिक सुधारणा तरतुदी

पोखरण 1 ही भारतातील पहिली अणुचाचणी होती. तिला 'बुद्ध हसले' हे नाव डी. पी. धर (इंदिरा गांधीचे सचिव) त्यांनी दिले होते.चाचणी 18 मे 1974 रोजी बुद्ध जयंतीला पोखरण (राजस्थान) येथे सकाळी 8.05 ला झाली.या चाचणीनंतर भारत जगातील अणुचाचणी करणारा सहावा देश बनला.

पेट्रोलियम मंत्रालयाने 1997 मध्ये 'नवीन शोध परवाना धोरण' (New exploration licensing policy- NELP) स्वीकारले होते. या धोरणात प्रत्येक पदार्थासाठी वेगळा परवाना घेणे आवश्यक होते2016 मध्ये NELP च्या जागी HELP धोरण स्वीकारलेनव्या धोरणामध्ये सर्व हायड्रोकार्बनच्या संशोधन आणि उत्पादनासाठी एकच परवाना देण्यात येईल

पृथ्वी क्षेपणास्र :- आण्विक स्फोटके वाहून नेऊ शकते.- बॅलिस्टिक (Ballistic) क्षेपणास्र आहे.- तीन प्रकार1) पृथ्वी - I - सैन्य दल2) पृथ्वी - II - वायू दल3) पृथ्वी - III - नौदल

पवन ऊर्जेमध्ये तमिळनाडूच्या पहिला तर महाराष्ट्राचा दुसरा क्रमांक लागतो.

नोव्हेंबर 2019 - Baa2 वरून जून 2020 - Baa3 केले.

नैसर्गिक वायू मध्ये मिथेनचे 87 ते 92% प्रमाण असते.नैसर्गिक वायूपासून प्रक्रिया करून LPG प्राप्त केले जाते.LPG ला ऑटो गॅस (Auto gas) असेही म्हणतात.LPG हा गंधहीन असून तो कक्ष तापमानावर ज्वलनशील असतो म्हणून त्यात ethyl mercapton मिक्स करतात.

नफा हा उद्देश'free economy', Leissez faire

दोन्ही विधाने योग्य आहेत

दोन्ही विधाने बरोबर आहेत

दोन्ही वाक्ये बरोबर आहेत

दोन्ही वाक्ये बरोबर (चालू घडामोडी पायाभूत सुविधा)

दोन्ही जोड्या बरोबर आहेत

डाऊन सिंड्रोम : एकविसाव्या गुणसूत्राच्या जोडीवर 3 गुणसूत्रे - लक्षणे : चपटा चेहरा, खाली झुकलेल्या पापण्या, उघडे तोंड, मानसिक मंदपणा, कमी उंची, तळहातावर फक्त एकच लांब रेषा.टर्नर सिंड्रोम : हा रोग मुलींमध्ये आढळतो .- लिंग गुणसुत्रापैकी फक्त एकच गुणसूत्र या रोगामध्ये आढळते.- लक्षणे : कमी उंची, मुलींमध्ये दुय्यम लैंगिक वैशिष्ट्ये विकसित होत नाहीत.क्लीनफिल्टर सिंड्रोम : अधिकच्या X लिंग गुणसूत्रामुळे हा रोग होतो .रुग्णांना 'फेमिनाईझड -मेल्स 'असे म्हणतात. -पुरुषांमध्ये हा रोग आढळतो.- लक्षणे : जास्त उंची, शरीर बारीक, नपुंसकत्व, अंडाशय हे खूप लहान असतात, शुक्राणू निर्मिती होत नाही.सिकल सेल एनीमिया : अलिंगी गुणसूत्रावरील अप्रभावी जनुकामुळे (Recessive gene on non-sex chromosome) हा आजार होतो. लाल रक्तपेशींचा आकार विळ्यासारखा होत असल्याने पेशींची लवचिकता कमी होते. यामुळे पेशींची ऑक्सिजन वहन क्षमता कमी होते. लाल रक्तपेशीतील हीमोग्लोबिन जनुकाच्या उत्परिवर्तनामुळे (Mutation) तांबड्या पेशीचा आकार बदलतो.

जीवनज्योती बिमा योजना - 18 ते 50सुरक्षा बिमा योजना - 18 ते 70

जगातील दहशतवादी संघटना- देश1. अल कायदा- अफगाणिस्तान2. आर्मड इस्लामिक ग्रुप- अल्जेरिया3. नॅशनल लिबरेशन आर्मी - क्युबा4. आयसीस- इराक, सीरिया5. FARC- कोलंबिया6. लष्कर-ए-तोयबा- पाकिस्तान, भारत

चौक्सी समिती - प्रत्यक्ष कर सरलीकरण

चेर्नोबिल परमाणु दुर्घटना:- 26 एप्रिल 1986- तत्कालीन सोव्हिएत रशिया युक्रेनमधील चरनोबिल अनुऊर्जा विद्युत केंद्राच्या क्रमांक 4 चा अनुभट्टी मधील स्फोट- 31 लोकांचा मृत्यू व पुढे काही वर्षात पाच हजार पेक्षा जास्त लोकांना कॅन्सरने मृत्यू

घटत्या फलाचा सिद्धांत, निर्यातीत वाढ, सट्टेबाजी - किंमतदाब/Supply Side घटक

ग्रीनपीस या संस्थेने 2020 मध्ये प्रकाशित केलेल्या अहवालानुसार SO2 चा उत्सर्जनात भारताचा प्रथम क्रमांक लागतो.

गुंतवणूक हेतू समाविष्ट नाही. YCMOU SYBA booklet 219

क्षेत्र - कालावधी1) लघु मुदत कर्जे 15 महिन्यांपेक्षा कमी - बियाणे, खते, कौटुंबिक गरजा2) मध्यम मुदत कर्जे 15 महिने ते 5 वर्ष - शेतजमीन सुधारणा, पशुधन खरेदी3) दिर्घ मुदत कर्जे 5 वर्षांपेक्षा जास्त - अतिरिक्त जमीन खरेदी, यंत्र खरेदी

क्रायोजेनिक इंजिनमध्ये बिघाड झाल्याने उड्डाणानंतर पाच मिनिटातच GISAT -1 या पृथ्वी निरीक्षण रडार इमेजिंग उपग्रहाचे प्रक्षेपण अयशस्वी ठरले. त्याचेच नाव EOS-03 असून त्याला भारताचा eye in the sky म्हटले जात होते.

कोयनानगर तालुका पाटण सातारा, पुणे - चार अभ्यासक्रम, 1st टप्पा 200 विद्यार्थी

केंद्रकीय विखंडनाचा शोध 1938 मध्ये जर्मन शास्त्रज्ञ ओत्तो हान (Otto Hahn) व फ्रित्झ स्त्रोसमन (Fritz strassmann) यांनी लावला. अशा प्रकारे अणुचे नियंत्रीत विखंडन जगात सर्वप्रथम जर्मनीमध्ये केले.

कर, देणग्या, दंड राष्ट्रीय उत्पन्न मोजणीत ग्राह्य धरले जात नाही.

एकात्मिक पाणलोट प्रबंधन कार्यक्रम (IWMP) 1983-84 पासून- या योजनेत खालील उपयोजना राबवतात.1) अर्वषणप्रवण क्षेत्र विकास कार्यक्रम 1973-742) वाळवंट विकास कार्यक्रम 1977-783) एकात्मिक विकासभूमी विकास कार्यक्रम 1989-90

एक ग्रॅम युरेनियम-235 : 2.26 ×10^4 Kwh ऊर्जाEnergy per nucleon in fission : 1 MeVEnergy per nucleon in fusion : 7 MeVकेवळ एक किलोग्रॅम युरेनियम-235 च्या विखंडनानंतर दहा हजार टन कोळसा जाळल्यामुळे निर्माण होणाऱ्या ऊर्जेएवढी ऊर्जा निर्माण होते.MeV(Million electron volt) हे आण्विक प्रक्रियेनंतर उत्सर्जित ऊर्जा मोजण्याचे एकक आहे.

उत्पन्न (income) method - सेवा क्षेत्रउत्पादन (production) method - कृषी व उद्योग क्षेत्र

इन्सिनरेशन आणि कॉम्पॅक्शन या पद्धती कचरा जाळला जातो व डबाबंद केला जातो.सिमेंटेशन या पद्धती सुरक्षितरित्या सिमेंट कॉंक्रिटच्या चरातून साठविले जाते.विट्रिफिकेशन या पद्धतीत काचांमध्ये रुपांतर केले जाते.

आंथ्रासाईट - 90-95%बिट्युमिनस - 75-90%लिग्नाइट - 65-75%पिट - 30-50%भारतामध्ये आढळणाऱ्या बिट्युमिनस कोळशामध्ये राखेचे प्रमाण जास्त आहे त्यामुळे निर्माण होणाऱ्या ऊर्जेचे प्रमाण कमी आहे. त्याची उष्मांक मूल्य कमी असल्याने तो जास्त वापरला जातो परिणामी जास्त प्रदूषण होते.

आठव्या - 8th FYP पासून पूर्णपणे सूचनात्मक नियोजन पद्धत.सातव्या FYP मध्ये विज्ञान-तंत्रज्ञानात सूचनात्मक नियोजन

अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष ड्वाइट डेव्हिड आयसेनहॉवर यांनी न्यूयॉर्क येथे संयुक्त राष्ट्रांच्या आमसभेला संबोधून 8 डिसेंबर 1953 रोजी "शांतीसाठी अणु"(Atoms for Peace) या विषयावर भाषण दिले. त्याचा परिपाक म्हणून 29 जुलै 1957 ला आंतरराष्ट्रीय आण्विक ऊर्जा संघटना स्थापन झाली.

YCMOU TYBA 276

VSSC- Largest ISRO Centre.- 1968 मध्ये इंदिरा गांधींनी हे केंद्र संयुक्त राष्ट्रसंघाला समर्पित केले हे वातावरणाच्या अभ्यासासाठी वापरले जाते.- magnetic equator is a line connecting the places on earth where there is a zero inclination i. e. where magnetic field is horizontal

URP - 30 daysMRP - 365, 30 daysMMRP - 365, 30, 7 days

UP : 16.5% of India's population, Maharashtra : 9.28%

Transposons: - Transposons are sequences of DNA that can move or transpose themselves to new positions within the genome of a single cell.- The first transposons were discovered in maize, by Barbara mcclintock in 1948, for which she was awarded by Nobel prize in 1983.

Somatic hybridization: The protoplast from two different plants can be made to fuse by using fusogenic agents as polyethylene glycol. From the resultant combined protoplast bi tissue culture in new plant variety can be produced such as, Potato + tomato = pomato

Single cell protein: SCP- Single cell protein refers to any microbial biomass produced by uni and multicellular microorganisms and can be used as food or feed additives.- Microbes like chlorella, spirulina, methylophilus methylotrophus are grown on large scale source of good protein.

RBI स्टाफ कॉलेज, बँगलोर येथे नसून चेन्नई येथे आहे.

R. H. मल्होत्रा (1993) - माजी RB2 गर्व्हनर

Project MANAV:- A human atlas initiative named Manav has been launched by the Department of Biotechnology (DBT) and Persistent Systems, a biotechnology company. - The aim is to create a unified database of molecular network of all the tissues in the human body and to derive a holistic picture of working of the human body

PCR: polymerases chain reaction technique: - Gene amplification is obtaining multiple copies of a known DNA sequence that contains a gene. Gene amplification can be done artificially by using PCR technique.- PCR Technique was first developed in 1983 by Kari Mullis.- PCR technique is used in medical and biological research labs for a variety of applications. Such as DNA cloning, gene amplification, dna-based phylogeny, functional analysis of genes, diagnosis of hereditary diseases, DNA fingerprinting, the detection of infectious diseasesand diagnosis of cancer.

NSIC - 1955 (Desale 361)

NPCI स्थापना 2008

MPI - 2010HDI - 1990GDI - 2014GGGI - 2006

Kalamsat-V2- प्रक्षेपण - 24 जानेवारी 2019- रॉकेट - PSLV - C44- वजन - 1.26 kg- चेन्नई स्थित Spacekidz India या संस्थेच्या विद्यार्थ्यांनी बनविला आहे. (ISRO चे पहिले खासगी उपग्रह प्रक्षेपण)

It is used to indicate the sourceE.g. '.in'

IPv4 हा कनेक्शन विरहित प्रोटोकॉल आहे. तो 32-bit चा पत्ता वापरतो जो डॉट (.) ने विलग केला असतो.

IOT technology is generally used to control multiple electronic device by using a single electronic device or applicationas mobile phone computer etc.

IMAGE

IMAGE

IMAGE

IMAGE

IMAGE

ICRA - 1991 वर्ष

Human Genome Project :- सुरुवात : 1990- समाप्त : 2003- एकूण 12 देशांचा समावेश- मुख्य उद्दिष्ट : मानवाचा संपूर्ण जेनेटिक कोड उलगडणे.- यामध्ये मानवामध्ये एकूण 15 ते 20 हजार जनुके सापडली.

GST - अप्रत्यक्ष करVAT - अप्रत्यक्ष कर

FERA IFEMA कायदे

FATF : 1979, 47 देशांच्या पुढाकाराने दोनच याद्या (ग्रे, ब्लॅक बनविल्या जातात.)- to combat money laundering

Endoplasmic reticulum : - Transport System Of the Cell- पेशीला यांत्रिक आधार देणारे एकमेकांना जोडलेल्या नलिकांचे विस्तृत जाळे- आंतरद्रव्यजालिकेचे खडबडीत (Rough) आणि गुळगुळीत(Smooth) असे दोन प्रकार आहेत.- खडबडीत (Rough) आंतरद्रव्यजालिकेच्या पृष्ठभागावर रायबोझोम उपस्थित असतात.- खडबडीत (Rough) आंतरद्रव्यजालिका यकृताचे शुद्धीकरण करण्याची कार्य करते.

Desale part 1

demonetisation 1946 : 500, 1000, 10000 रु नोटा1978 : 1000, 5000, 10000 रु.2016 : 500, 1000 रु नोटा

Biotech KISAN :- सुरुवात 2017- KISAN= krishi innovation science application network- मंत्रालय- मिनिस्ट्री ऑफ सायन्स अँड टेक्नॉलॉजी

Amazonia-I : 28 Feb 2021- ब्राझीलने विकसित केलेला पहिला उपग्रह.- CMS-01 : 17 Dec 2020- सुदूर संवेदन उपग्रह- Cartosat-3 : 27 Nov 2019- पृथ्वी निरिक्षण उपग्रह- RISAT-28 : 22 May 2018- आपत्ती व्यवस्थापन व पृथ्वी निरिक्षणसाठी

A. C. Pigon - आयोगाचा नवीन भर अशा प्रकारच्या व्याख्यांवर दिसून येत आहे, Y.C.M.O.U books refer करणे.

9th FYP (1997 - 2002)

5G तंत्रज्ञान अनावरण करणारा पहिला देश- दक्षिण कोरिया (2019 साली)हे तंत्रज्ञान विकसित करण्याची क्षमता असणाऱ्या कंपन्या हुवाई, ईरिक्सन, नोकियाभारतामध्ये जिओ, एअरटेल, वोडाफोन या कंपन्या 5G साठी चाचण्या घेत आहेत.

2015 ला केरळच्या दक्षिणेकडील राज्यातील कोचीन आंतरराष्ट्रीय विमानतळ हे जगातील पहिले विमानतळ आहे जे संपूर्णपणे सौरऊर्जेवर चालते. याची क्षमता 12 Mw आहे आणि एकूण 46000 सोलर पॅनल बसवले आहेत.

2011-12Rural - 816 रुUrban - 1000 रु(कधीकधी खूप सोप्या प्रश्नात चुकण्याचे Chances असतात. शेवटपर्यंत वाचणे)

2006 China Green GDP मोजण्याचा प्रयत्न2013 पार्थ दासगुप्ता समिती - भारत

1984 च्या L. K. Jha समितीने 1 एप्रिल ते 30 मार्च आर्थिक वर्षContinue ठेवण्यास सांगितले.शंकराचार्य समिती - 2016 - 1 एप्रिल ते 30 मार्च आर्थिक वर्ष

11 जानेवारी 2010 ला या अभियानाची सुरुवात झाली. 2022 पर्यंत 20000Mw सौर ऊर्जेचे ध्येय ठेवण्यात आले होते.2015 ला हे ध्येय वाढवून 100000Mw = 1Gw करण्यात आले.100000Mw पैकी 40000Mw क्षमतेचे इमारतीच्या छतावरती स्थापित करण्याचे व उर्वरित 60000Mw क्षमतेचे मध्यम व मोठे सौर ऊर्जा प्रकल्प स्थापन केले जातील.

10 जिल्ह्यातून जाणार

=- प्रसिद्ध अर्थतज्ज्ञांची ग्रंथसंपदा google करणे अपेक्षित आहे.

(संदर्भ - Maharashtra Economic Survey)

(देसले - 394) 8th edition

(Desale 277) कृषी प्रकरण

-राजस्थान मधील जोधपूर जिल्ह्यातील भदला या ठिकाणी हा सौर ऊर्जा पार्क आहे. त्याची क्षमता 2245Mw असून 14000 एकरवर हा पार्क पसरलेला आहे. भारतातीलच नव्हे तर हा जगातील सर्वात मोठा सौर ऊर्जा पार्क आहे. 2020 मध्ये पूर्ण क्षमतेने कार्यान्वित झाला आहे.- शक्ति स्थल सौर ऊर्जा प्रकल्प- तुमकुरू जिल्हा कर्नाटकक्षमता 2050Mw. 2019 ला कार्यान्वित.- रेवा सौर प्रकल्प- रेवा जिल्हा मध्य प्रदेशक्षमता 750Mw. 2020 ला पंतप्रधानांनी उद्घाटन

-139/149 1st finland.- report sustainable development solution network देते.

- होस्ट पेशीमध्ये आपल्याला हवे असणारे जनुक टाकण्यासाठी वापरण्यात येणारी जीन गन पद्धत आहे. यालाच biolistics असेही म्हणतात. ही पद्धत मुख्यतः वनस्पती पेशींसाठी उपयुक्त आहे.- प्राणी पेशीमध्ये रिकॉम्बिनंट डीएनए हा थेट इंजेक्ट करण्यास मायक्रोइंजेक्शन पद्धत असे म्हणतात.

- हॉंगकॉंग स्थित Hanson Robotics या कंपनीने 2016 मध्ये मानवाशी संवाद साधू शकणाऱ्या जगातील पहिल्या यंत्रमानवाचे अनावरण केले.- त्यास 'सोफिया' असे नाव दिले- 2017 मध्ये सौदी अरेबियाने या सोफिया नामक यंत्र मानवाला नागरिकत्व बहाल केले.

- स्थापना - जुलै 1956- सदस्य - 184- Private arm of world Bank म्हणून ओळख

- स्थापना - 2016- सदस्य कालावधी 4 वर्षे

- स्क्रॅप व सदोष भागांपासून बनविणार

- सेझपैकी 50 ते 60% क्षेत्रे ही माहिती व तंत्रज्ञानासाठीच कार्यरत

- सेचे तत्त्व : Supply creates Demand- एंजेलचे तत्त्व - उत्पादन वाढते त्या प्रमाणात अन्नावरील खर्च वाढत नाही.

- सूक्ष्म, लघु, मध्यम उद्योग (Economic Survey) MSME दिवस - 27 जून (2017 पासून सुरुवात)

- सुरुवात - डिसेंबर 2014- दरवर्षी 5000 व 5 वर्षात 25000 गावे टंचाईमुक्त करणे ध्येय.

- सर्व्हेतील काही facts परीक्षेत direct, as it is विचारल्या जातात.

- सर्व बरोबर- 2019 - India @ 131/139- 2018 - 129/189

- सदस्य नेमणूक - चार वर्षांसाठी- पुर्ननियुक्तीसाठी पात्र नसतात.

- संकल्पनात्मक अभ्यास - Desale प्रकरण 5, page 83

- व्हीनेगर हे ऍसिटिक ऍसिड पासून मिळवले जाते. त्याच्या निर्मितीसाठी ग्लुकोनोबॅक्टर आणि ऍसिटोबॅक्टर ऍसिटी महत्त्वाची आहेत. तसेच फोटोग्राफिक फिल्म बनवण्यासाठी आणि औषधे बनवण्यासाठी ऍसिटोबॅक्टर ऍसिटी उपयोगी आहे- अन्नपदार्थांना साठवून ठेवण्यासाठी व्हीनेगर उपयोगी आहे.- लॅक्टोबॅसिल्लस हा दुधात आढळणारा उपयोगी जिवाणू असून आंबवलेले पदार्थ बनविण्यासाठी त्याचा उपयोग होतो.

- वीस कलमी कार्यक्रम - 1975 - गरीबी हटाव- एकात्मिक ग्रामीण विकास कार्यक्रम - 2 ऑक्टोबर 1980- किमान गरजा कार्यक्रम -5th FYP (1974-79)

- वित्त आयोगाचा तुलनात्मक अभ्यास आवश्यक) Desale प्रकरण 9 page 270

- विकसित देशांना लाभदायक धोरण

- वस्तू-सेवांचे संग्रहण नाही store- मूल्यसंग्रहण आहे (store of value)

- लघुउद्योग विकास संघटन - SIDO - 1954

- रोजगार पुरवण्यासाठी खालील गोष्टी सुचवल्या- ग्रामीण कार्य कार्यक्रम - सबसिडीद्वारे मदत- ग्रामीण रोजगारासाठी ग्रामीण प्रकल्पांच्या कॅश प्रोग्राम जाळ्याने उपलब्धता- कृषी सेवा केंद्र- राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार कार्यक्रम- कामासाठी अन्न योजना इ.

- राष्ट्रीय कृषीधोरण 2000- पुढील 24 शाकापर्यंत 4% कृषीवृद्धीदर साध्य करणे.- धारण क्षेत्राचे एकत्रीकरण करणे.- शेतकऱ्यांना पीकवीमा पुरवणे.- जैवतंत्रज्ञानाचा वापर वाढवणे.- विकासाबरोबर समानता प्रस्थापित करणे.- अन्न व पोषण सुरक्षिता प्राप्त करणे.

- राजीव गांधी पंतप्रधान असताना सातवी पंचवार्षिक योजना - रोजगार निर्मितीजनक योजना-CAPART - Council for Advancement of Peoples Action and Rural Technology योजनेचीही सुरुवात.- परवाना राज काही प्रमाणात कमी केले.

- राज, कैलास, अंजठा, सोनालिका - गहू- कावेरी, अन्नपूर्णा, करुणा, हंसा, रोहिणी, सोना - भात (तांदूळ)- डेक्कन डबल, गंगा सफेद-2, गंगा-9, मांजरी, ह्युनिस, आफ्रिकन टॉक पंचगंगा - मका

- यू. एस. ए > यू. ए. ई > चीन > हाँगकाँग- 16.94% > 9.21% > 3.5% > 3.3%

- या कायद्याच्या कलम-2 (v) मध्ये दिलेल्या व्याख्येनुसार माहिती म्हणजे Data, Message Text, Image, Sound Voice, Computer Program, Software, Database, Microfilm या सर्वांचा समावेश होतो.

- महाराष्ट्रात शेती सिंचनामध्ये सर्वाधिक सिंचन विहिरींच्या माध्यमातून होते.- महाराष्ट्रामध्ये जवळपास 65% सिंचन विहिरींच्या माध्यमातून होते.

- महाराष्ट्र सरकारने सेंद्रीय शेतीस प्रोत्साहन देण्यासाठी 2013 मध्ये सेंद्रीय शेतीधोरण राबवले.- पहिले सेंद्रीय राज्य - सिक्कीम- पहिले सेंद्रीय UT - लक्षद्विप

- मंदी - चलनात घट- पुनरुत्थान - मंदीमधून अर्थव्यवस्थेत सुधारणा- मुद्रास्फिती - चलनात वाढ- घसरण - चलनात घट- व्यापार क्रम चक्र : मंदी-पुनरुत्थान-मुद्रास्फिती-घसरण

- भारतीय पशुधन गणना 2019- दर 5 वर्षांनी पशुधन गणना केली जाते.- 2019 ही 20वी पशुधन गणना- 1919-20 पासून- 2018 मध्ये सर्वाधिक पशुधन उत्तरप्रदेशमध्ये महाराष्ट्र सातव्या क्रमांकावर

- भारतातील शेती ही मुख्यत: मौसमी पावसावरती अवलंबून आहे.- जुलै-ऑक्टोबर : खरीप हंगाम- ऑक्टोबर-मार्च : रब्बी हंगाम- 1950-51 मध्ये कृषी क्षेत्राचा GDP मधील वाटा : 51.99 तर तो 2020-21 मध्ये 16.21% नोंदवला गेला.

- भारतात सर्वाधिक लागवड क्षेत्र तांदळाचे असून अन्नधान्य उत्पादनातदेखील तांदूळ सर्वाधिक उत्पन्न होते.- तांदळाचे सर्वाधिक लागवड क्षेत्र पश्चिम बंगालमध्ये आहे.

- भारतात एकूण गहू उत्पादनामध्ये सर्वाधिक असणारी राज्ये - उत्तरप्रदेश, मध्यप्रदेश, पंजाब- तर गहू उत्पादनामध्ये दर हेक्टरी उत्पादन पंजाबमध्ये सर्वाधिक आहे.- भारतात अन्नधान्य उत्पादनामध्ये आघाडीवर उत्तरप्रदेश असून त्या खालोखाल मध्यप्रदेशचा क्रमांक लागतो.

- भारतमाला- 24/10/2017- Corridor उभारणीवर भर- अंमलबजावणी NHAI, HHIDCL संयुक्त

- भारतनिर्माण योजना- 16 डिसेंबर 2005- सहा घटक :1) ग्रामीण पाणीपुरवठा2) ग्रामीण घरे3) ग्रामीण कम्युनिकेशन4) ग्रामीण रस्ते5) ग्रामीण विद्युतीकरण6) ग्रामीण सिंचन

- भारत GATT चा संस्थापक सदस्य असल्याने व विधान चुकीचे ठरते, अ आणि क बरोबर

- भाऊसाहेब फुंडकर फळबाग लागवड योजना.- 2018-19- पीक व पशुधन यासोबत फलोत्पादनास प्रोत्साहन देऊन शेतकऱ्यांना उत्पन्नाचा स्रोत उपलब्ध करून देणे.- 16 प्रकाराच्या फलोत्पादन पीकांचा समावेश

- बाली परिषद (इंडोनेशिया) - WTO ची नववी मंत्रीस्तरीय परिषद डिसेंबर 2013

- बायोडिग्रेडेशन (Biodegradation) : सजीवांद्वारे पदार्थांचे होणारे विघटन- बायोमॅग्निफिकेशन (Biomagnification) : अन्न साखळीत क्रमिक उच्च पातळीवर सजीवांच्या ऊतकांमध्ये कीटकनाशकांसारख्या पदार्थांचे प्रमाण वाढत जाणे.- बायोएक्युम्युलेशन : कीटकनाशके किंवा इतर रसायने यांसारख्या पदार्थांचे हळुहळू सजीवांच्या शरीरात संचयन होणे.- बायोलीचिंग : सूक्ष्मजीवांच्या मदतीने खनिजामधून शुद्ध स्वरूपातील धातु बाहेर काढणे. (यासाठी मुख्यतः Thiobacillus Thiooxidants आणि Thibacillus ferooxidants सूक्ष्मजीव उपयुक्त आहेत.)- बायोमिनरलायझेशन (Biomineralization) : सजीव प्राणी स्वतः खनिजे तयार करतात.

- फिलिप्स - डच (नेदरलँड) कंपनी- Important Indian MNC - Tata motors, Ranboxy, Intosys, Asian paints, Bharat forge, Essal propack

- पी. व्ही. नरसिंह राव - पंतप्रधान- डॉ. मनमोहन सिंग - अर्थमंत्री

- पायाभूत क्षेत्रात 4 DP च्या 9% गुंतवणूक करणे.

- पंजाबमधील झांब - 1920 - पहिली भू-विकास बँक स्थापन झाली.

- नियोजन आयोग - 15 मार्च 1950- राष्ट्रीय विकास परिषद - 6 ऑगस्ट 1952

- नाफेड (National Agriculture Co-operative Marketing Federation of India)- 1965- मुख्यालय - नवी दिल्ली- कार्य :1) आंतरराज्यीय कृषीव्यापारात चालना देणे.2) डाळी व तेलबियांची खरेदी करून आधारभूत योजना राबवणे.3) फलोत्पादीत वस्तूंची खरेदी

- नागपूर योजना : 1943-63- बॉम्बे योजना : 1961-81- लखनौ योजना : 1981-2001

- नाग या तिसऱ्या पिढीच्या रणगाडाविरोधी क्षेपणास्त्राची हेलिकॉप्टरमधून मारा करता येणारी आवृत्ती म्हणजे हेलिना (Helicopter Launched Nag) क्षेपणास्त्र होय. हेलिनाचे नाव बदलून आता 'ध्रुवस्त्र' असे केलेले आहे.- संत (SANT- Standoff Anti tank Guided Missile) : हेलिनाची सुधारित आवृत्ती

- नरसिंहन समिती - 1991, मल्होत्रा समिती - 1993

- नचिकेत मोर समिती - पेमेंट बँकेची स्थापना1st एअरटेल स-कॉमर्स सर्व्हिस लिमिटेड

- दोन्ही वाक्ये बरोबर- Gender budgeting ला 7th fyp पासून महत्त्व आहे.

- दोन्ही वाक्ये अचूक आहेत.

- दुग्ध उत्पादनात भारत जगात आघाडीवर आहे.- राष्ट्रीय गोकूळ अभियान - 2014- देशी गायींचा विकास आणि संवर्धन करणे.- 2018-19 मधील आकडेनुसार देशात सर्वाधिक दुध उत्पादन उत्तरप्रदेशमध्ये असून महाराष्ट्र सातव्या क्रमांकावरती

- तुलनाजन्य परिव्ययाचा सिद्धांत : डेव्हिड रिकोर्डो - 1817 - Economy and paxation on the principles of political पुस्तकात

- डी. जी. कर्वे समिती - 1955- एसपी गुप्ता - 1999- अर्जुनसेन गुप्ता - 2004- आबिदहुसेन - 1995

- घर्षणात्मक बेरोजगारी- जेव्हा कामगार अधिक चांगल्या रोजगाराच्या प्रतिक्षेत असतो तेव्हा त्यास घर्षणात्मक बेरोजगारी, ही बेरोजगारी विकसित देशात पूर्ण उत्पादन पूर्ण रोजगारी पातळीवर असताना उद्‌भवू शकते.

- खनिज व खाण क्षेत्रात (चालू घडामोडी) (केंद्रीय खाण व कोळसा मंत्रालयांतर्गत)

- कृषी निर्यात धोरण 2018- भारताचे हे पहिलेच कृषीसंबंधी निर्यात धोरण आहे.1) जागतिक कृषी निर्यातीमध्ये कृषीक्षेत्राचा वाटा दुप्पट करणे.2) APMC कायद्यात सुधारणा करणे.3) निर्यातक्षम पायाभूत सुविधा व वाहतुक सुविधा उभ्या करणे.4) Aari-Startup fund उभारणे.

- कायमधारा पद्धत :- यालाच जमीनधारी पद्धत असे म्हणतात.- लॉर्ड कॉर्नवालीसने बंगाल, बनारस, उत्तर मद्रास भागात लागू केली.- यामध्ये जमीन महसूलाचा दर स्थिर ठेवला जातो.

- काथिया मंडळ - 1954- केंद्रीय रेशीम मंडळ - 1949

- कांडला - सर्वाधिक मालवाहतूक करणारे पोर्ट- JNPT - सर्वात मोठे कंटेनर पोर्ट

- एरिक लिंडाल (1919)- स्विडश अर्थतज्ज्ञ

- उपग्रह प्रक्षेपित केल्यानंतर त्याचा मागोवा घेण्याच्या मुख्य कार्यासाठी 6 सप्टेंबर 1976 ला बेंगलोर येथे ISTRAC(ISRO Telemetry, Tracking & Command Network) स्थापन झाले.- बेंगळुरु, लखनऊ, श्रीहरीकोटा, पोर्ट ब्लेअर, तिरुवनंतपुरम, मॉरिशस, बियाक (इंडोनेशिया) येथे या संस्थेचे ग्राउंड स्टेशन्स आहेत.

- उच्चतम उत्पादनाचे वाण कार्यक्रम :- 1966 मध्ये सुरू करण्यात आली.- समाविष्ट पीके - तांदूळ, गहू, ज्वारी, बाजरी आणि मका या कार्यक्रमाला सिंचन, खते आणि किटकनाशकांची जोड देण्यात आली.

- इतर - लॉटरी, तंबाखू उत्पादने

- आर्थर लेविस - विकासात्मक अर्थशास्राचा जनक

- अणुभट्टीमध्ये न्यूट्रॉन्सना शोषून घेऊन त्यांची संख्या नियंत्रित करण्यासाठी विशिष्ट मूलद्रव्यांनी बनलेले नियंत्रक असतात ज्यांना कंट्रोल रॉड्स असे म्हणतात. हे मुख्यतः बोरॉन, कॅडमियम, बेरिलियम, चांदी, हाफनियम, इंडियम या मूलद्रव्यांचे बनलेले असतात.- तसेच अतिजास्त वेगाने फिरणाऱ्या न्यूट्रॉन्सच्या वेग कमी करण्यासाठी पाणी, जड पाणी, ग्रॅफाइट, कार्बन, बेरिलियम यासारखे मॉडरेटर (मंदक) वापरल्या जातात.- अणुभट्टीमधील तापमान कमी करण्यासाठी कुलंट म्हणून कार्बन डाय-ऑक्साइड, पाणी, जड पाणी, द्रवरूप हेलियम, द्रवरूप सोडियम यांचा वापर होत असतो.

- ॲटलास पद्धत : World Bank 1993 पासून- GNI American Dollar

- Totipotency: वनस्पतीच्या एका पेशीपासून संपूर्ण झाड तयार करण्याच्या अनुवंशिक योग्यतेला Totipotency असे म्हणतात.- The meristem is a type of tissue found in plants. It consists of undifferentiated cells (meristematic cells) capable of cell division. Cells in the meristem can develop into all the other tissues and organs that occur in plants. These cells continue to divide until a time when they get differentiated and then lose the ability to divide.

- SEBI वैधानिक संस्था 1992 कायद्याद्वारे

- PM किसान (प्रधानमंत्री किसान सम्नान योजना)- 24 फेब्रुवारी 2019 ला गोरखपूर येथून करण्यात आली.- माता लाभ 2018 पासून- यामध्ये शेतकऱ्याच्या खात्यावर वार्षिक 6000 रुपये 3 टप्प्यामध्ये

- Petroleum product वापरामध्ये महाराष्ट्र दुसऱ्या स्थानावर- महाराष्ट्र आर्थिक पाहणली सूक्ष्म अभ्यास आवश्यक

- PCR: polymerases chain reaction technique: - Gene amplification is obtaining multiple copies of a known DNA sequence that contains a gene. Gene amplification can be done artificially by using PCR technique.- PCR Technique was first developed in 1983 by Kari Mullis.- PCR technique is used in medical and biological research labs for a variety of applications . Such as DNA cloning, gene amplification, dna-based phylogeny, functional analysis of genes, diagnosis of hereditary diseases, DNA fingerprinting, the detection of infectious diseasesand diagnosis of cancer.

- Nucleic acids are macromolecules composed of many small units or monomers called nucleotides. - Nucleotide = sugar + nitrogenous base + phosphoric acid- Nucleoside = sugar + nitrogenous base

- Nucleic acids are macromolecules composed of many small units or monomers called nucleotides. - Nucleotide = sugar + nitrogenous base + phosphoric acid- Nucleoside = sugar + nitrogenous base

- NavIC (Navigation with Indian Constellations)- 28 एप्रिल 2016 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी भारतीय प्रादेशिक दिशानिर्देशन उपग्रह प्रणालीला (Indian Regional Navigation Satellite System-IRNSS) 'नाविक' असे नाव दिले.- 2013 मध्ये या कार्यक्रमाची सुरुवात झाली होती.- जीपीएससारखीच भारताची स्वदेशी यंत्रणा तयार करण्याचे नियोजन या कार्यक्रमांतर्गत आहे.- संपूर्ण भारत तसेच भारताच्या सीमेपासून 1500 किलोमीटर्सपर्यंतच्या प्रदेशांना दिशानिर्देशन करण्यास ही प्रणाली मदत करेल.- 20 मीटर्स पर्यंतची अचूकता यामध्ये असेल.

- mRNA Carries genetic information in cytoplasm for the synthesis of protein. For this season only. it was named messenger RNA by Jacob and Monad.

- MPEDA : Marine Products Exports Development Authoring- स्थापना - 1972- मुख्यालय - कोची- कार्य- सागरी उत्पादनांच्या निर्यातीस प्रोत्साहन देणे.- सागरी उत्पादनांच्या निर्यातीसाठी पायाभूत सुविधा तयार करणे.

- MLA ही संस्था 2001 मध्ये स्थापन झाली.- 2017 पासून ही संस्था Digital India Corporation या नावाने ओळखली जाते.- याची स्थापना Non-profit Research Organisation म्हणून झाली.- आता ती शिक्षण, आरोग्यसेवा, अपंगांचे सबलीकरणासाठी काम करते.

- Mega Food Park - 2008- देशातील 1st Mega park - श्रीनी, चित्तू आंध्र- महाराष्ट्रातील 1st Mega food park - सातारा

- Maximum application of animal cell culture technology is in the production of vaccines. - Vaccines are chemical substances prepared from the proteins of other animals which confer immunity to a particular virus.

- m3 : Broad money- m1 : narrow money- m0 : पायाभूत पैसा reserve money

- m1 - संकुचित पैसा- m3 - विस्तृत पैसा